İnsomni Nedir? (Uyku Bozuklukları)

İnsomni Nedir? (Uyku Bozuklukları)
- Uyumada zorluk veya bozuk uykunun neden olduğu yeterli olmayan uyku hissini ifade eder. İnsomni, sık görülen bir semptom olup çeşitli fizik ve emosyonel nedenlerle olur.
- Yaşın ilerlemesiyle toplam uyku miktarında azalma olur. Dönem 4 ortadan kalkar; uyku daha sık bölünmeye başlar. Bu değişiklikler normal olmasına karşın kişiyi rahatsız eder ve tedavi için başvurmasına neden olur. Sağlığı etkilediğine ilişkin bir bulgu yoktur. Uykuya dalmakta güçlük; sıklıkla emosyonel bozukluklarla (anksiyete, fobik durum veya depresyon) birliktedir; emosyonel sorunun diğer semptomları da mevcuttur.
-  Sabah erken uyanma durumunda , hastanın uykuya geçmesi normaldir ancak hasta normal zamanından birkaç saat önce uyanır ve tekrar uykuya geçemez veya uykusu huzursuz ve yetersizdir. Bu sık görülen yaşlanma fenomenidir ancak bazen depresyon ile birliktedir, bu durum araştırılmalıdır. Anksiyeteye eğilim, kendini suçlama, cezalandırma düşüncesi, sıklıkla sabahları belirgindir.
-  Uyku ritminin tersine dönmesi  genellikle jetlag durumuna veya diensefalonun hipotalamik bölgesinde (kafa travması ve ensefalit sonrası) oluşan bir hastalığa işaret eder. Sedatiflerin kötü kullanımı veya düzensiz olarak gece vardiyasında çalışma da obstrüktif uyku apnesinde olduğu gibi uyku ritminin tersine dönmesine neden olabilir.
- Bu son gruptaki hastalar sabahları uykuya eğilimlidir, günün bir kısmında uyuklarlar, gece uykuları da huzursuz ve bölünmüştür. Sedasyon artarsa geceleri konfüzyon ile birlikte olan huzursuzluk ve şaşkınlık hali ortaya çıkabilir. Düzenli olarak yüksek doz hipnotik alan hastalarda sedasyon ortadan kalktığında tepki şeklinde bir uyanıklık hali oluşur, hasta bunu insomninin tekrar ortaya çıkması olarak yorumlayabilir.
 Tanı
- Bazı normal kişiler diğerlerinden daha az uyuyabilir, insomni  primer  olabilir (uzun süreli, somatik ve psişik olaylarla ilişkisi belirgin değil) veya ağrı, anksiyete, ilaç, alkol eksikliği veya depresyona bağlı olarak  sekonder  olabilir. Yeni başlayan insomni genellikle anksiyete nedeniyledir (evlilik sorunları, işteki sorunlar, cinsel anlaşmazlıklar, sağlık konusundaki anlaşmazlıklar, sağlık konusundaki endişeler gibi). Seyrek görülen primer uyku apne sendromu dışındaki durumlarda asemptomatik insomniyi açıklayabilecek fizik nedenler yoktur. Akşamları aşırı alkol alımı uykuyu kısaltır, sabahın erken saatlerinde eksiklik durumuna yol açar, hasta huzursuz ve uyanıktır. Eğer bağımlılık ağır ise korku ve titreme olabilir. Basit önlemlere yanıt vermeyen insomni sıklıkla depresyon gibi emosyonel bozukluklarla birliktedir.
 Tedavi
- Tedavi altta yatan nedene bağlıdır. Birçok hasta uykusuzluklarının normal bir anksiyeteye veya tedavi edilebilir akciğer veya ağrılı fizik bir bozukluğa bağlı olduğu konusunda güvence verilmesiyle rahatlar. Anksiyetenin hafifletilmesi sıklıkla rahatsızlıkta azalmaya ve normal uyku
şeklinin yeniden oluşmasına neden olur. Uyku şeklinde normal değişiklikler gösteren yaşlı hastalar güven verilmesi ve gevşeme tekniklerinin öğretilmesi gün içinde daha fazla gzersiz önerilmesine iyi yanıt verirler. Sıcak süt bazı hastaların uyumasına yardımcı olur.
-  Depresyon dışı emosyonel nedenlerle olan insomni ve diğer sık görülen nedenlere  bağlı inatçı dolgularda özellikle, uykusuzluk hastanın etkinliğini bozuyor ve hastanın kendini kötü hissetmesine neden oluyorsa geçici hipnotik kullanımı gerekebilir (bkz. SEDATİF ve HİPNOTİKLER, aşağıda). Ağrı ile uyanan hastalara yatarken 325-650 mg aspirin verilmelidir.  Depresyona eşlik eden insomni  olgularında yatmadan bir saat önce alman trisiklik antidepresan genellikle yeterli olabilir.
- Bütün hipnotikler potansiyel olarak tolerans ve bağımlılık oluşturur. Bu ilaçlar hasta bağımlılık konusunda uyarılarak kısa sürelerle (2-4 hafta) ve aralıkla olarak verilmelidir. Depresif hastalar yüksek doz hipnotik kullanımı ile intihar girişim riskinde artma gösterdikleriden bu tip ilaçlar kısıtlı miktarlarda verilmelidir. Devamlı ve açıklanamayan nedenli insomni olgularına uyku laboratuvarlarında değerlendirilerek yardımcı olunabilir.